Με αφορμή την …. εσχάτως εισαχθείσα στη χώρα μας γιορτή του Halloween, το περιοδικό Scientific American δημοσίευσε φωτογραφίες αστρονομικών δομών που μοιάζουν στοιχειωμένα! Τις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου οι φωτογραφίες παρουσιάστηκαν στις μεγάλες τάξεις του σχολείου μας. Ας ρίξουμε μια ματιά!
Το νεφέλωμα Κεφάλι της Μάγισσας
Ονομάζεται και NGC 1909. Γιατί είναι γνωστό και ως «το «νεφέλωμα του κεφαλιού της μάγισσας»;
Με λίγη φαντασία, βλέπουμε το μυτερό πηγούνι, τη στραβή μύτη, το στόμα ανοιχτό, σαν να εκστομίζει μια κατάρα και τα μάτια να κοιτάζουν σε κάτι φρικιαστικό που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε.
Το κεφάλι της μάγισσας βρίσκεται κοντά στο πολύ λαμπερό άστρο Rigel (το οποίο ίσως γνωρίζετε καλύτερα ως το δεξί «γόνατο» στον αστερισμό του Ωρίωνα, από την οπτική γωνία του παρατηρητή) και αντανακλά αυτό το έντονο αστρικό φως σε εμάς. Το άστρο θερμαίνει επίσης τη μεσοαστρική σκόνη και σ’ αυτή την εικόνα, που τραβήχτηκε από το Wide-Field Infrared Survey Explorer ή WISE της NASA, βλέπουμε την θερμική υπέρυθρη λάμψη της σκόνης. Βαθιά μέσα σε αυτό το νέφος υπάρχουν περιοχές που γεννιούνται νέα άστρα – κάτι που θα ικανοποιούσε την επιθυμία των κακών μαγισσών να καταβροχθίζουν παιδιά!
Το φλεγόμενο Νεφέλωμα του Κρανίου
Ονομάζεται και Sharpless 2-68. Με λίγη φαντασία φαίνεται σαν ένα κρανίο με φλόγες:
Εντάξει, είναι στην πραγματικότητα ένα πλανητικό νεφέλωμα. Πρόκειται για το αέριο που εκτοξεύεται από ένα άστρο που μοιάζει με τον ήλιο μας, καθώς τελειώνουν τα πυρηνικά του καύσιμα στον πυρήνα του και αποβάλλει τα εξωτερικά του στρώματα, ενώ πεθαίνει. Ο αστρικός «άνεμος» του υδρογόνου και άλλων στοιχείων που πνέει στο διάστημα ενεργοποιείται από τον απογυμνωμένο και εξαιρετικά θερμό πυρήνα του άστρου. Το μπλέ χρώμα δείχνει το οξυγόνο κοντά στον πυρήνα και οι κοιλότητες – που φαίνονται ως «μάτια» και «στόμα» – θα μπορούσαν να έχουν σχηματιστεί από τις αλληλεπιδράσεις του αστρικού ανέμου με το περιβάλλον γύρω από το άστρο. Το έντονα κόκκινο χρώμα είναι υδρογόνο και το συνολικό σχήμα του «κρανίου» εμφανίζεται σε κάποια απόσταση από το άστρο.
Το ετοιμοθάνατο άστρο κινείται αρκετά γρήγορα, έτσι ώστε ο διαστρικό αέριο να μοιάζει σαν τις φλόγες από το κρανίο του Ghost Rider.
To Νεφέλωμα του Εξωγήινου Δαίμονα
Μπορεί να μην είναι το επίσημο όνομα του νεφελώματος που βλέπουμε στην παραπάνω εικόνα, αλλά δε νομίζω ότι κάποιος θα διαφωνούσε γι’ αυτό:
Τεχνικά, το νεφέλωμα του Εξωγήινου Δαίμονα συνίσταται από τρία αστρονομικά αντικείμενα. Το αστρικό σμήνος Haffner 18 αποτελεί τη «μύτη». Το «μάτι» στα δεξιά είναι το αστρικό σμήνος Haffner 19, το οποίο περιέχει έναν μεγάλο αριθμό από τεράστια και λαμπερά άστρα που φωτίζουν το αέριο γύρω τους, δημιουργώντας μια σχεδόν σφαιρική περιοχή φωτεινού υδρογόνου που ονομάζεται σφαίρα Strömgren. Το «στόμα» είναι το νεαρό σμήνος NGC 2467, επίσης μια περιοχή που δημιουργούνται νέα άστρα. Το φωτεινό άστρο που παριστάνει το «μάτι» στα αριστερά είναι το HD 64455. Ο εξωγήινος δαίμονας είναι στην πραγματικότητα πολλά νεφελώματα, πιθανώς σε διαφορετικές αποστάσεις από τη Γη το καθένα, κατά μήκος της οπτικής μας γραμμής, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη μελέτη τους μεμονωμένα.
Ο αστεροειδής-κρανίο
Το 2015 ένας αστεροειδής πέρασε μόλις 485.000 χιλιόμετρα από τη Γη. Οι σαρώσεις ραντάρ του αντικειμένου αποκάλυψαν ότι έχει το σχήμα ανθρώπινου κρανίου.
Ο αστεροειδής ονομάζεται 2015 TB145, έχει διάμετρο περίπου 600 μέτρα, πράγμα που σημαίνει ότι πέρα από την τρομακτική του απεικόνιση, είναι επίσης ένας δυνητικά επικίνδυνος αστεροειδής, με μικρή, αλλά όχι μηδενική πιθανότητα να χτυπήσει τον πλανήτη μας προκαλώντας τεράστια καταστροφή. Προς το παρόν, είμαστε ασφαλείς από αυτόν τον διαστημικό βράχο σε σχήμα κρανίου για τα επόμενα 150 χρόνια (αρκετός χρόνος για να κάνουμε κάτι γι’ αυτό).
Ήλιος σαν κολοκύθα Χαλοουίν
Τον Οκτώβριο του 2014, το Solar Dynamics Observatory της NASA δημοσίευσε μια απεικόνιση του ήλιου ως κολοκύθα του Χαλοουίν:
Πρόκειται για δύο εικόνες που τραβήχτηκαν στις 8 Οκτωβρίου 2014 στο ακραίο υπεριώδες φως. Συνδυάστηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να μοιάζουν με τις «τρομακτικές» κολοκύθες – φανάρια που συνηθίζουν να φτιάχνουν τα αμερικανάκια όταν γιορτάζουν το Χαλοουίν, τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου – παραμονή της Ημέρας των Αγίων Πάντων.
πηγές: https://www.scientificamerican.com/article/treat-or-trick-astronomical-objects-are-beautiful-and-creepy/
https://physicsgg.me/2024/10/30/
Η «ηχοποίηση» δεδομένων είναι μία νέα μέθοδος που έχει αναπτυχθεί στην NASA και η οποία δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους με προβλήματα όρασης – ή και χωρίς – να κατανοούν και να απολαμβάνουν με την αίσθηση της ακοής φωτογραφίες που λαμβάνουμε από τα διαστημικά μας τηλεσκόπια. Επειδή οι φωτογραφίες αυτές βρίσκονται σε ψηφιακή μορφή, έχουμε τη δυνατότητα να «μεταφράσουμε» τα δεδομένα αυτά σε ήχο αντί για εικόνα! Όπως έχουν δηλώσει οι ίδιοι οι θεατές των εικόνων αυτών – οι οποίοι ήταν με ή χωρίς προβλήματα όρασης, ηλικιών από φοιτητές έως και μεγαλύτερης ηλικίας – απέκτησαν την αίσθηση του πώς νιώθει κάποιος κοιτάζοντας τον νυχτερινό έναστρο ουρανό, μια και οι φωτογραφίες αυτές τις έχουν επεξεργαστεί από ανθρώπους που είναι ταυτόχρονα αστροφυσικοί, επαγγελματίες μουσικοί και τυφλοί.
Ο τόνος και η δύναμη του ήχου ανατίθενται σε συγκεκριμένα στοιχεία της κάθε εικόνας, όπως φωτεινότητα, η θέση των αντικειμένων της ή η ύπαρξη σκόνης, αερίων, αστέρων, μαύρων τρυπών κλπ.. Οι ηχοποιημένες εικόνες δεν είναι, λοιπόν, ηχογραφήσεις που διενεργήθηκαν στο διάστημα αλλά «μετάφραση» των δεδομένων με αποτέλεσμα ηχητικό αντί για οπτικό!
